24.12.16
ကမၻာအသန္မာဆံုး တိရစၦာန္ Water Bear.. (ေသျပီးရင္ေတာင္ ျပန္ရွင္နုိင္တဲ့ သတၱ၀ါ)
ကမၻာ့ အသန္မာဆံုး တိရစၦာန္ ကေတာ့ ေရဝက္ဝံ (Water Bear) အမည္ရ ပိုးေကာင္ ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ကို Tardigrade လို႔လည္း ေခၚပါတယ္။
အရြယ္ အစား ကေတာ့ မီလီမီတာ အတိုင္း အတာ သာရွိၿပီး အလြန္ေသး ငယ္ပါတယ္။ ထူးျခား ခ်က္ကေတာ့ ေသၿပီးရင္ ျပန္ ရွင္ႏိုင္ ပါတယ္။ အသက္ရွင္ရန္ ခက္ခဲ ၾကမ္းတမ္း ပါတယ္ ဆုိတဲ့ ေနရာ ေဒသေတြ မွာေတာင္ အသက္ရွင္ ေနထိုင္ႏိုင္ ပါတယ္။
အပူခ်ိန္ သုည ဒီဂရီမွာလည္း ေနထုိင္ႏိုင္သလို ေရေႏြးပြက္ပြက္ဆူ ထဲမွာလည္း အသက္ရွင္ႏိုင္ပါတယ္။ လူသားေတြထက္လည္း ဓာတ္ေရာင္ျခည္ အဆ ၁ေထာင္မက ခံႏိုင္ရည္ရွိ ပါတယ္။ ေရမေသာက္ ပဲနဲ႔လည္း ဆယ္စုႏွစ္ တစ္ခုမက ေနႏိုင္ပါတယ္။ အနက္ဆံုး သမုဒၵရာ ၾကမ္းျပင္ေအာက္က ဖိအား ထက္ ၆ ဆ မ်ားနဲ႔ Pressure ေတာင္ ခံႏိုင္ရည္ ရွိပါတယ္။ အာကာသမွာလည္း အသက္ရွင္ႏိုင္ပါတယ္။
ပတ္ဝန္းက်င္အေျခအေနဆိုးတစ္ခုေၾကာင့္ ေသသြားတယ္ဆုိရင္ေတာင္ တကယ္ေသတာမဟုတ္ပါဘူး။ ကိုယ္တြင္းက လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား ယာယီ ရပ္တန္႔သြားျခင္း မွ်သာ ျဖစ္ျပီး ႏွစ္ေပါင္း ၁၂၀ ၾကာတဲ့အခါ ျပန္လည္ ရွင္သန္ ျပီး ယခင္ အတိုင္း ေနထုိင္ႏိုင္ပါတယ္။ water bear ဟာ အေသးစား သတၱဝါမွ် ျဖစ္ျပီး ေျခေထာက္၊ ေျခသည္း၊ မ်က္လံုး၊ ပါးစပ္၊ အစာအိမ္၊ ေသြးေၾကာ အစရွိသျဖင့္တုိ႔ဟာ တကယ္ပဲ ေသးငယ္ပါတယ္။
water bear ကို ေနရာတိုင္းမွာ ရွာေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။ ပင္လယ္၊ ေရခဲျပင္ေအာက္၊ ကႏၱာရ၊ ဟိမဝႏၱာ- ရာသီစံု၊ အပူခ်ိန္စံု ခံႏုိင္ရည္ရွိျပီး ေနရာအႏွံ႔မွာ ေနထိုင္ပါတယ္။ ေရညွိမွာလည္း စုဖြဲ႔ျပီး ေနတတ္ပါတယ္။
ဒါေတာင္ ပံုမွန္အတိုင္းဆုိရင္ ေသစရာ အေၾကာင္းမရွိပဲ အျမဲ စြမ္းအင္ ျပန္ လည္ ျပည့္ျဖိဳးေနတဲ့အတြက္ ကမၻာ့အသန္မာဆံုး တိရစၦာန္လို႔ ကမၻာက အသိမွတ္ျပဳထားၾကပါတယ္။
ေျမေအာက္ထဲမွာရွိတဲ့ ျမိဳ႕ငယ္ေလး Coober Pedy
Coober Pedy လို႔ေခၚတဲ့ ေျမေအာက္ၿမိဳ႕ေလးဟာ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံက သတၱဳတြင္း ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕
လည္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ထိုၿမိဳ႕မွာရွိတဲ့ အိမ္ ေ ျခပါင္း၁၆၉၅စုတို႔ဟာ ေျမေအာက္မွာပဲ
ေနထိုင္ၾကပါတယ္တဲ့။
အဲဒီလိုေနထိုင္ရတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းကေတာ့ ထိုေဒသ က ရာသီဥတု အေျခအေနဟာ အရမ္း ပူလြန္းတဲ့အတြက္ ေျမျပင္ေပၚမွာ ၾကာၾကာေနဖို႔ ခက္ခဲလို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။
အစပိုင္းမွာေတာ့ သင္ဟာ Coober Pedy ၿမိဳ႕ကို သရဲေျခာက္တဲ့ ၿမိဳ႕ႀကီး အျဖစ္ျမင္မိသြားမွာပါ။ သဲ ကႏၱာရ ၾကားမွာ တည္ရွိၿပီး ေခတ္မီသူေတြ ဖြံၿဖိဳးတိုးတက္သူေတြမရွိဘူးလို႔ထင္သြားမွာပါ။
ဒါေပမယ့္လည္း Coober Pedy ၿမိဳႈ႕မွာေတာ့ လူဦးေရ ၁၅၀၀ မက အေျခခ်ေနထိုင္ေနၿပီး အျခားၿမိဳ႕ေတြလိုပဲ Church ဘုရားရွိခိုးေက်ာင္းေတြ၊ စားေသာက္ဆိုင္ေတြနဲ႔ ဟုိတယ္ ေတြလည္း
ေျမျပင္ေအာက္ ေပ ၁၀၀ အကြာမွာ ဖြင့္လွစ္ထားပါတယ္။
ထို ေျမေအာက္ၿမိဳ႕ကေတာ့ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံ ၊ Adelaide ၿမိဳ႕ရဲ႕ ေျမာက္ဘက္ ၅၂၅ မိုင္ အကြာမွာ တည္ရွိပါတယ္။
Coober Pedy ဆိုတဲ့ နာမည္ဟာ ၾသစေၾတးလ် ရိုးရာ ဘာသာစကားတစ္မ်ိဳးကို အေျခခံထားတာျဖစ္ၿပီး အဓိပၸာယ္ကေတာ့ လူျဖဴတစ္ေယာက္ရဲ႕ တြင္း လို႔ အမည္ရပါတယ္။ ဆိုင္အခ်ိဳ႕နဲ႔ စားေသာက္ဆိုင္ အခ်ိဳ႕ကေတာ့ ေျမျပင္ေပၚမွာတည္ရွိေနေသးၿပီး ထိုၿမိဳ႕ရဲ႕ ေျမျပင္အပူခ်ိန္ဟာ ေႏြရာသီမွာဆိုရင္ ၄၀ ဒီဂရီ ဖာရင္ဟုိက္ အထိ အပူခ်ိန္ရွိတယ္လို႔ သိရပါတယ္။
သိပၸံပညာရွင္မ်ား ယေန႕တိုင္ အေျဖမထုတ္နိုင္ေသးတဲ့ အလြန္အံ့ၾသစရာေကာင္းတဲ့ ေနရာမ်ား
၁။ Blood Fall , Antartica
အႏၲာတိကတိုက္ရဲ႕ ေျမာက္ဘက္စြန္းနားတြင္တည္ရွိေနေသာ ေသြးေရတံခြန္ဟုေခၚၾကေသာေရကန္
အေၾကာင္းကို အခုထိ သိပၸံပညာရွင္မ်ားအေျဖမထုတ္နိုင္ေသးေခ်။ အဆိုပါေရတံခြန္၏ထူးျခားခ်က္မွာ၎၏ရဲ႕အစ ေရခဲျမစ္အရည္ေပ်ာ္ရာအရပ္မွာသာမာန္အျဖဴေရာင္ေရခဲ
ရည္မ်ားသာ ျဖစ္ၿပီး လမ္းတေလွ်ာက္လုံးတြင္လည္း ရိုးရိုးေရခဲေပ်ာ္ရည္အျဖစ္သာ စီးဆင္းခဲ့ရာမွ အဆိုပါ
ေသြးေရတံခြန္နား အေရာက္တြင္မွ အနီေရာင္ေျပာင္းကာ ပင္လယ္ထဲသို႔စီးဝင္ေနျခင္းျဖစ္သည္။
အဆိုပါေသြးေရာင္ေရခဲရည္မ်ားသည္အဆိပ္အလြန္ျပင္းၿပီးသံဓာတ္သိပ္သည္းမႈ႕မွာအဆမတန္မ်ားျပား
လြန္းလွသည္ ။ ထို႔အျပင္ ဆာလဖာဓာတ္လည္း အဆမတန္ပါဝင္ေနေၾကာင္းသိရသည္။ သိပၸံပညာရွင္မ်ားအေနျဖင့္ အဆိုပါ ေသြးေရတံခြန္ ျဖစ္ေပၚလာပုံအေၾကာင္းကို အခုထက္ထိတိက်ေသာ အေျဖထုတ္နိုင္မႈ႕မရွိေသးေခ်။
၂။ Magnetic Hill, Moncton, New Brunswick
ကေနဒါနိုင္ငံ နယူး ဘ႐ြန္ဆြက္အရပ္ ၊မြန္တန္ၿမိဳ႕နားမွာတည္ရွိတဲ့ သံလိုက္စက္ကြင္းေတာင္ကုန္းေလးဟာ ကေနဒါနိုင္ငံရဲ႕ကမ႓ာလွည့္ခရီးသည္ေတြကို ဆြဲေဆာင္တဲ့ေနရာ တစ္ခုျဖစ္လာပါတယ္ ။ ဘာလို႔လည္းဆိုေတာ့ အဲဒီ ေတာင္ကုန္းေလးမွာ ဆြဲအားျပင္းတဲ့သံလိုက္စက္ကြင္းရွိေနၿပီးအဲဒီသံလိုက္စက္ကြင္းဟာတန္ခ်ိန္မ်ားတဲ့ ေလာ္ရီကားေတြ
ကိုေတာင္ ေနာက္ ျပန္သြားေစနိုငိပါတယ္။ ၁၉၃၀ ခုႏွစ္ေလာက္မွာ စတင္သတိထားေတြ႕ရွိခဲ့တဲ့ အဆိုပါ သံလိုက္စက္ကြင္း ေတာင္ကုန္းေလး အေၾကာင္းကိုေတာ့ သိပၸံပညာရွင္ေတြ အခုထိ ဂဃနဏ မရွင္းျပနိုင္ေသးပါဘူး။
၃။ Surtsey island , Iceland
ကမ႓ာ့ေျမပုံေပၚမွ ေပၚလိုက္ ေပ်ာက္လိုက္ျဖစ္ေနတတ္တဲ့ အဆိုပါ မီးေတာင္ ကြၽန္းေလးဟာ အိုက္စလန္ ကြၽန္းအနီးအနားမွာ တည္ရွိပါတယ္ ။ အဲဒီကြၽန္းေလးဟာ ၁၉၆၃ ခုႏွစ္က Westman Islandsတဝိုက္က ေရေအာက္ မီးေတာင္ေတြ မေပါက္ကြဲခငအခ်ိန္ထိ တည္ရွိမေနခဲ့ပါဘူး။ အဲဒီေရေအာက္မီးေတာင္ေတြ ေပါက္ကြဲအၿပီး၁၉၆၇ခုႏွစ္ေလာက္မွာတေျဖးေျဖးခ်င္း ေရေပၚကို
ေပၚလာခဲ့ပါတယ္။ဒါေပမယ့္ ေနာက္ ႏွစ္အနည္းငယ္အၾကာမွာေတာ့ ေရေအာက္ထဲကို ျပန္ေရာက္
သြားခဲ့ၿပီး ေနာက္ ၂ ႏွစ္အၾကာမွာေတာ့ ပထမ ေနရာကေန မိုင္ ၆၀ ေလာက္ အကြာမွာ တခါ ထပ္ ေပၚလာခဲ့ပါတယ္။၁၉၉၀ ေလာက္မွာလည္းတခါ ေရေအာက္ထဲျပန္ေရာက္သြားခဲ့ၿပီး ေနာက္၅ ႏွစ္
အၾကာမွာေတာ့ ေနာက္ထပ္ေနရာသစ္တခုမွာ ထပ္ေပၚလာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီလို ေနရာေတြ ေျပာင္းၿပီး ေပၚလိုက္ ေပ်ာက္လိုက္ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ကမ႓ာ့ ေရေၾကာင္းျပေျမပုံေတြထဲမွာ အဆိုပါကြၽန္းကို ထည့္သြင္း ေရးဆြဲထားျခင္းမျပဳပါဘူး။
၄ ။ Racetrack Playa, Death Valley, California
ေသမင္းေတာင္ၾကားလို႔အမည္ရတဲ့ အေမရိကန္ ကယ္လီဖိုးနီးယားက ကႏၲာရငယ္တစ္ခုထဲမွာ သိပၸံ
ပညာရွင္ေတြ အခုထိ မေဖာ္ထုတ္နိုင္ေသးတဲ့ ပုစာၦ
တစ္ပုဒ္ရွိေနပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ မည္သည့္ သက္ရွိအကူအညီမွ မပါပဲ မိုင္နဲ႕ခ်ီၿပီး ေ႐ြ႕လ်ားေနတဲ့ ေက်ာက္တုံးမ်ားပဲျဖစ္ပါတယ္ ။
လူသူအေရာက္အေပါက္နည္းတဲ့ သဲကႏၲာရမွာ အဆိုပါ ေက်ာက္တုန္းေလးေတြဟာ ေသမင္းေတာင္ၾကားကိုျဖတ္ၿပီး ခရီးႏွင္ေနေလ့ရွိပါတယ္။
သူတို႔ေ႐ြ႕လ်ားခဲ့တဲ့လမ္းေၾကာင္းဟာ ေလျပင္းေတာင္ တိုက္ေလ့မရွိေအာင္ ေျခာက္ေသြ႕တဲ့ သဲကႏၲာရမွာ စြပ္ေၾကာင္းအျဖစ္ရွိေနတတ္လို႔ သူတို႔ေတြရဲ႕ လာရာလမ္းေၾကာင္းနဲ႕ ခရီးစဥ္ အကြာအေဝးကို ခန႔္မွန္းတြက္ခ်က္နိုင္ပါတယ္။
တစ္ခ်ိဳ႕ေက်ာက္တုန္းေတြဟာ တစ္ႏွစ္ကို ၂-၃ မိုင္အထိ ေ႐ႊ႕လ်ားခရီးႏွင္လ်က္ရွိေနပါတယ္။
၅ ။ Relampago del Catatumbo, Ologa, Venezuela
ေတာင္အေမရိကတိုက္ ၊ဗင္နီဇြဲလား နိုင္ငံမွာတည္ရွိတဲ့ Ologa အရပ္ေဒသဟာ ဆိုရင္ လူေနထိုင္လို႔ မသင့္ေတာ္တဲ့ေနရာေဒသအျဖစ္သတ္မွတ္ထားပါတယ္ ။ ဘာလို႔လည္းဆိုေတ့ာအဲဒီေနရာဟာ ကမ႓ာေပၚမွာ မိုးႀကိဳး
အပစ္အမ်ားဆုံးေနရာတစ္ခုျဖစ္ေနလို႔ျဖစ္ပါတယ္။ တႏွစ္မွာ အနည္းဆုံး ရက္ ၂၀၀ ေလာက္ မိုးႀကိဳးပစ္ လွ်ပ္စီး လ်ပ္ေနေလ့ရွိၿပီး တညကို အနည္းဆုံး အႀကိမ္(၂၀) လွ်ပ္စီးလွ်ပ္ ၊ မိုးႀကိဳးပစ္ေလ့ရွိေနပါတယ္။
အဓိက ျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းကေတာ့
အဲဒီေနရာေဒသရဲ႕ အနီးမွာ
ကိုလံဘီယာနိုင္ငံမွ ျမစ္ဖ်ားခံၿပီး ဗင္နီဇြဲလားနိုင္ငံ Lake Maracaibo ထဲကို စီးဝင္ေနတဲ့ Catatumbo River က သိပ္သည္းမႈ႕၊ စိုထိုင္းမႈ႕မ်ားေသာ ေရခိုးေရေငြ႕ေတာ့ အၿမဲသယ္ေဆာင္လာလို႔ျဖစ္ေၾကာင္း သိပၸံပညာရွင္မ်ားကေကာက္ခ်က္ခ်ထားပါတယ္။
၆ ။ Old Faithful, Yellowstone National Park
အေမရိကန္နိုင္ငံ Yellow Stone အမ်ိဳးသားပန္းၿခံဟာ ႏွစ္စဥ္ ကမ႓ာလွည့္ခရီးသည္ေပါင္း ၃.၅ သန္းေက်ာ္ကို ပန္းၿခံအတြင္းလာေရာက္လည္ပတ္ေလ့လာ နိုင္ဖို႔အတြက္ ဆြဲေဆာင္နိုင္ခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီပန္းၿခံထဲမွာ ဘာေတြမ်ား ထူးထူးျခားျခားရွိသလည္းဆိုေတာ့ က်ယ္ေျပာလွတဲ့ ပန္းၿခံဧရိယာထဲမွာ မ်ားျပားလွတဲ့Geyserလို႔ေခၚတဲ့ ေျမေအာက္ ေရပန္းေတြဟာလွ်ပ္တပ်က္ထြက္ေပၚလာတာေၾကာင့္ျဖစ္
ပါတယ္ ။
ပန္းၿခံတစ္ေလွ်ာက္ ခန႔္မွန္းေျခ ေနရာ ၃၀၀ ခန႔္တြင္ ေျမေအာက္ထဲမွ ေရပူမ်ားသည္ လွ်ပ္တပ်က္ ေျမျပင္ေပၚသို႔ ပန္းထြက္ လာေလ့ရွိသည္ ။
အဆိုပါ ေရပူေရပန္းမ်ားဟာ ႐ုတ္တရက္ ေနရာတခုကေန ႐ုတ္ခ်ည္းထြက္ေပၚလာၿပီး ႐ုတ္တရက္ေပ်ာက္ကြယ္သြားေလ့ရွိသည္။ အဆိုပါေနရာေဒသ၏ေျမေအာက္ထဲတြင္ ေခ်ာ္ရည္ပူမ်ားရွိေသာ ေျမ အလြာတစ္ခုရွိေနၿပီး အဆိုပါအလႊာ၏အေပၚတြင္ ေျမေအာက္ ျမစ္တစ္စင္း ျဖတ္စီးေနေသာေၾကာင့္ဟု သိပၸံပညာရွင္မ်ားက
ေယဘုယ် ေကာက္ခ်က္ခ်ထားၾကသည္။
ကမာၻေက်ာ္ေပ်ာက္ဆုံးမႈမ်ား
အေမရိကန္နိုင္ငံမွာ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္က ဖေလာ္ရီဒါ ေလတပ္စခန္းမွာ ေလ့က်င့္ခန္းဆင္းေနတဲ့ ဗုံးႀကဲေလယာဥ္ စုစုေပါင္း အစင္း - ၂၀ ခန႔္ ေပ်ာပ္ဆုံးသြားတယ္။ စုံစမ္းဖို ့ေလယာဥ္ - ၅ စင္း ထပ္လြတ္လိုက္တယ္။ ၅ - မိနစ္အတြင္း ထပ္ေပ်ာက္သြားၾကတယ္။ ယေနအခ်ိန္ထိ ေပၚမလာခဲ့ၾကေပ။
၁၉၇၀ ခုႏွစ္က သံမဏိတန္ခ်ိန္ - ၂ ေသာင္းေက်ာ္တင္လာတဲ့ သေဘၤာတစ္စင္း သမုဒၵရာထဲမွာ ေပ်ာက္ဆုံးခဲ့တယ္။
အီတလီနိုင္ငံ ဘိုေလာ့နာၿမိဳ႕မွာ ရထားတစင္းဟာ လူ - ၁၃၇ ေယာက္တင္ၿပီး ၁၅ - မိနစ္သာ ျဖတ္သန္းသြားရတဲ့ လွိုဏ္ေခါင္းထဲဝင္သြားတာ ေပ်ာက္ဆုံးသြားၿပီး ၄၂ - ႏွစ္ၾကာမွ ျပန္ေပၚလာခဲ့တယ္။ ရထားေပၚက ပါသြားသူေတြဟာ အသက္ႀကီးမသြားပဲ ရထားေပၚ လိုက္ပါသြားတဲ့အခ်ိန္ကအ႐ြယ္ပဲ၊ သူတို႔ကိုေမးေတာ့လည္း ဘာမွ ေမးလို႔မရဘူး။ သိပၸံပညာရွင္ေတြက time wamp တဲ့ မအို၊ မနာ၊ မေသ၊ အခ်ိန္မဲ့ေသာ ေနရာတဲ့။
၁၉၅၅ ခုႏွစ္က အေမရိကန္ ဖေလာ္ရီဒါက ခရီးသည္ေလယာဥ္တစ္စင္းဟာ ပ်ံတက္ၿပီး
ေပ်ာက္ဆုံးသြားခဲ့ကာ၊ ၁၉၉၀ခုႏွစ္မွာ ဗင္နီဇြဲလား နိုင္ငံမွာ ျပန္ေပၚလာခဲ့တယ္။ သူလည္း ၃၅ - ႏွစ္ၾကာ ေပ်ာက္ဆုံးသြားခဲ့တယ္။ သိပၸံပညာရွင္ေတြက ခရီးသည္ေတြရဲ႕ ဒီအန္ေအကို စစ္ၾကည့္ေတာ့ မအိုေၾကာင္း အတည္ျပဳ ေထာက္ခံေပးခဲ့တယ္။ သူတို႔ကိုေမးေတာ့ သူတို႔ ဘာမွ မသိပါဘူးတဲ့။
ဒုတိယကမာၻစစ္တုန္းက ျမန္မာနိုင္ငံံရခိုင္ရိုးမေတာႀကီးထဲမွာမဟာမိတ္တပ္ႀကီးတစ္တပ္လုံး
ေပ်ာက္သြားခဲ့တယ္။ အဂၤလိပ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ခ်ာခ်ီကိုယ္တိုင္ ကမာၻ႔စစ္ေရးမွာ မႀကဳံဘူးေသာ ထူးဆန္းသည့္အေၾကာင္းအရာတခုဟုမွတ္ခ်က္ျပဳေပးခဲ့တယ္။သူတို႔လည္းခုခ်ိန္ထိ ေပၚမလာၾကေသးပါဘူး။
Subscribe to:
Posts (Atom)