ကြန္ျပဴတာနည္းပညာအေၾကာင္း တေစ့တေစာင္း

ယေန.ေခတ္မာေတာ့ က်ေန္ာတို.ပတ္၀န္းက်င္မာ ကြန္ျပဴတာဟာ ေန၇ာတုိင္းမာ ရွိေနျပီလို.ေျပာမယ္္ဆုိ၇င္ မွားမယ္မထင္ပါဘူး။ (အထူးသျဖင့္ တိုးတက္တဲ့ နုိင္ငံေတြမာေပါ့)
က်ေန္ာတို.အမ်ားစုက email မရွိ၇င္ ဘာလုပ္၇မလဲဆုိတာကို မစဥ္းစားတတ္ေလာက္ေအာင္ ျဖစ္ေနတတ္တဲ့ အခ်ိန္ပါ။ဒီအတြက္ က်ေန္ာတုိ.ဟာ computer literate လို.ေခၚတဲ့ ကြန္ျပဴတာကို ၇ငး္နွီးတတ္ကြ်မ္းသူ ျဖစ္ဖို.လိုအပ္ပါတယ္။
Computer literate ဆိုတာကေတာ့ ကြန္ျပဴတာ (စကားလံုး၊အသံုးအနွုန္း၊ အမည္နာမ၊ လုပ္ေဆာင္ခ်က္၊ ….)စတာေတြနဲ. ၇င္းနွီးကြ်မ္း၀င္ျပီး အဲဒါေတြကို အသံုးျပဳတတ္သူ လို. ေျပာလို.၇မယ္ထင္ပါတယ္။
ကြန္ျပဴတာအစိတ္အပိုင္းေတြကို သိရုံနဲ. Computer literate လို. မေခၚနုိင္ပါဘူး။
ဒါေပမယ့္ computer literate တေယာက္ျဖစ္ဖို.က သင့္မာ ဘြဲ.ေတြမလိုပါဘူး။ program ေတြေ၇းတတ္ဖို.မလိုသလို ကြန္ျပဴတာကို ျပဳျပင္္တတ္ဖို၊ တပ္ဆင္တတ္ဖို.လဲ မလိုပါဘူး။လူတုိင္းဟာ computer literate ျဖစ္နုိ္င္ပါတယ္။

Computer literate ျဖစ္ျခင္းအားျဖင့္
1. Avoid hackers and viruses
Hackers နဲ. Viruses ေတြကို သိလာမယ္။သူတို.ေတြ၇ဲ. ဆုိးက်ိဳးေတြကို နားလည္လာျခင္းအားျဖင့္ ေရွာင္တတ္လာမယ္။

2. Protect your privacy
Identity theft ဆိုတဲ့ သူတစ္ပါး၇ဲ.သတင္းအခ်က္အလက္ (ေငြ၊ဘဏ္၊အေၾကြး၀ယ္ကဒ္၊ဖုန္း၊ လိပ္စာ၊အမည္၊…) ေတြကို ခုိးယူသူေတြ၇ဲ. ၇န္ကေန ေရွာင္တတ္လာမယ္။

3. Understand real risks
တကယ္ေၾကာက္စ၇ာေကာင္းတဲ့ အႏၱ၇ာယ္နဲ. စိတ္ပူစ၇ာမလုိတဲ့ဟာေတြကို နားလည္ခြဲျခားတတ္လာမယ္။
ဥပမာ cookie ဆိုတာကို သင္နားလည္ပါသလား။(မုန္.မဟုတ္ပါ)firewall ေကာ? သိပါသလား? တကယ္လိုအပ္သလား?

4. Use internet and web wisely
အင္တာနက္ကို အက်ိဳးရွိစြာ သံုးတတ္လာမယ္။ အင္တာနက္မာ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို ရွာတာနဲ. ကိုယ္လုိခ်င္တဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို ရွာတတ္တာ မတူပါဘူး။

5. Avoid online annoyances
ကြန္ျပဴတာကိုအသံုးျပဳတဲ့အခါ အေနွာင့္အယွက္ စိတ္ရွုပ္စ၇ာေတြ အင္တာနက္ကေနတဆင့္ ေ၇ာက္လာတတ္ပါတယ္။
ဥပမာ - အီးေမးလ္ေတြမာ junk mail or spam ေတြ ေ၇ာက္လာသလိုေပါ့။ spam ေတြကေန ဘယ္လုိေရွာင္နုိင္မလဲ။ adware , spyware ဆိုတာေတြကဘာလဲ။ သူတို.နဲ. viruses, worms, Trojan horses ေတြနဲ. ဘာကြာလဲ။software program ဆိုတာေ၇ာ ဘာလဲ ။ဆုိတာေတြကို သိရွိလာမယ္။

6. Able to maintain , upgrade, troubleshoot computer
ဘယ္လုိ computer memory ကို upgrade ၇မယ္္ဆိုတာသိလာမယ္ RAM, CPU, MB, GB, GHz, cache ဆုိတာေတြေ၇ာ ဘာလဲဆိုတာ သိလာမယ္။

တခ်ိဳ.နုိင္ငံေတြမာ ကြန္ျပဴတာနဲ.မပတ္သက္တဲ့အလုပ္ဆိုတာ မရွိသေလာက္ျဖစ္ေနပါျပီ။ data (စာ၇ငး္ဇယားနဲ.ဆုိတဲ့ ကုန္ပစၥည္းဆိုင္၇ာ) , business ( စီးပြားေ၇းပိုင္းဆိုင္၇ာ), arts ( ink, paints) ပန္းခ်ီပန္းပုဆိုင္၇ာ, video game (ဂိမ္းပိုင္းဆုိင္၇ာ) , education (ပညာေ၇းပိုင္းဆုိင္၇ာ), law enforcement (တ၇ားဥပေဒပိုင္းဆုိင္၇ာ), military ( စစ္တပ္ပိုင္းဆုိင္၇ာ), automotive (ယာဥ္ပိုင္းဆုိင္၇ာ) , agriculture ( စက္မွုလယ္ယာပိုင္းဆုိင္၇ာ), medicine (ေဆးပိုင္းဆိုင္၇ာ), science (သိပၸံပိုင္းဆုိင္၇ာ), psychology (စိတ္ပိုင္းဆုိင္၇ာ),…… ေနာက္ထပ္ ေန၇ာေတြအမ်ားၾကီးမာ ကြန္ျပဴတာနဲ.ပဲ အလုပ္လုပ္ေနၾကျပီး ကြန္ျပဴတာမသံုးတတ္၇င္ အလုပ္မ၇တဲ့ အေျခအေနမ်ိဳး ျဖစ္ေနပါျပီ။


အေပၚမာ က်ေန္ာတုိ.ေျပာခဲ့တာေတြကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ computer literate ျဖစ္ဖို.ဆိုတာဟာ အေ၇းၾကီးတယ္ဆိုတာကို ေတြ.နုိင္ပါတယ္။ဟုတ္ျပီ - ဒါဆုိ ဘယ္ကစ၇မလဲ?
က်ေန္ာတုိ. ကြန္ျပဴတာနဲ.ပတ္သက္ျပီးေတာ့ အနည္းနဲ.အမ်ားေတာ့ သိထားၾကျပီျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။
အနညး္ဆံုး ကြန္ျပဴတာကို ဘယ္လုိဖြင့္တယ္၊ search engine ကုိိ ဘယ္လိုသံုးတယ္၊ email ဘယ္လိုပို.တယ္ဆုိတာေလးေတြကို သိေနၾကပါတယ္။မည္သို.ပင္ဆုိေစကာမူ က်ေန္ာတုိ.အေနနဲ. ကြန္ျပဴတာကုိ သံုးဖူးေပမယ့္လုိ. ကြန္ျပဴတာဘယ္လုိ အလုပ္လုပ္တယ္ဆုိတာကို ေသခ်ာသိပါသလား၊ ကြန္ျပဴတာ၇ဲ. အစိတ္အပိုင္းေတြကို သိပါ၇ဲ.လား၊ အဲဒီအစိတ္အပိုင္းေတြက ဘာေတြလုပ္ပါသလဲ ဆုိတာေတြကိုေ၇ာ သိပါသလား၊ က်ေန္ာတုိ. ကြန္ျပဴတာက ဘယ္ေတြကုိလုပ္တယ္ဆိုတာေလးေတြ၊ ေနာက္ အသံုး၀င္တဲ့စက္ပစၥည္းျဖစ္ဖုိ. ဘယ္လိုလုပ္ေဆာင္တယ္ဆုိတာေလးေတြကို ေဆြးေႏြးၾကည္.ၾက၇ေအာင္……..။

Computer

Computer ဆုိတာ data လို.ေခၚတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို process ( အဆင့္ဆင့္ လုပ္ေဆာင္) တဲ့ machine (စက္ပစၥည္း) တစ္ခုပါ။ သူက လုပ္ေဆာင္ခ်က္ ၄ ခုကို လုပ္ေဆာင္ပါတယ္။

၁။ gathers data (inputs)
အခ်က္အလက္ေတြကို စုစညး္ပါတယ္။ က်ေန္ာတုိ. အသံုးျပဳသူေတြကို အခ်က္အလက္ေတြကို ထဲ့သြင္းခြင့္ျပဳတာပါ။

၂။ processes data
Process = a series of actions, developments , or changes (longman dic)
= တိုးတက္မွု ၊ လုပ္ငန္းစဥ္ ၊ အေျပာင္းအလဲ
ဒီအဆင့္မာေတာ့ သူက data ေတြကို information ျဖစ္ေအာင္ Process လုပ္ပါတယ္။
Data နဲ. Information ကို ေအာက္မာ ထပ္ရွင္းပါ့မယ္။

၃။ outputs data and information
ဒီ data နဲ. Information ေတြကို monitor ၊ printer စတာေတြမာ ထုတ္၊ျပ ေပးတာပါ။

၄။ stores data and information
ဒီမာေတာ့ ခုနကလို outputs လုပ္ေပးတဲ့အစား သိမ္းေပးထားပါတယ္။



Data and Information

ကြန္ျပဴတာေ၀ါဟာ၇မာ data နဲ. Information ဟာ မတူပါဘူး။ စကားေျပာ၇ာမာေတာ့ တခါတခါ အတူတူအျဖစ္ ေျပာျဖစ္တတ္ၾကပါတယ္။

Data = a fact (ျဖစ္၇ပ္) ၊ a figure ( ပံု)၊ or an idea ( အၾကံ) တို.ကုိ ကိုယ္စားျပဳတာကုိ data လို.ေခၚပါတယ္။data ဟာ နံပါတ္ (a number) ၊စကားလံုးတစ္လံုး (a word) ၊ ပံုတစ္ပံု ( a picture)
ဒါမွမဟုတ္ အသံသြင္းထားတဲ့အသံ ( recorded sound) စတာေတြ ျဖစ္နုိင္ပါတယ္။
ဥပမာ -
123456 (a number) , Zo ( a word or name) , John ( a word), စတာေတြဟာ data ေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဒီdata တစ္ခုခ်င္းစီဟာ အဓိပါယ္လုိ၇ငး္က တမ်ိဴးစီနဲ. ျဖစ္ေနတတ္ပါလိမ့္မယ္။

Information
Data ကို စနစ္တက် စီစဥ္ထားျပီး အဓိပါယ္ရွိတဲ့ပံုစံအေနနဲ. ေဖာ္ျပထားတာကို information လို.ေခၚပါတယ္။
ဥပမာ -
Zo John ကို ဖုန္းနံပါတ္ 123456 ကေန ဆက္သြယ္လုိ.၇ပါတယ္လုိ. data ေတြ အစီအစဥၤအလိုက္ စုစည္းျပီး လုပ္ထားတာမ်ိဳး။အဲလိုမ်ိဳးမာ data ဟာ information ျဖစ္သြားပါတယ္။



က်ေန္ာတုိ. ကြန္ျပဴတာ၇ဲ.အဓိက လုပ္ေဆာင္ခ်က္တစ္ခုျဖစ္တဲ့ data ေတြကို information အျဖစ္ ေျပာင္းလဲတာကုိ ေျပာခဲ့ျပီးပါျပီ။ က်ေန္ာတုိ. ေျပာခဲ့တာေတြကို recall လုပ္ဖုိ.အတြက္ ဥပမာေလးတစ္ခုနဲ. ေျပာၾကည့္၇ေအာင္။

က်ေန္ာတုိ. နုိင္ငံသားစိစစ္ေ၇းကတ္ျပားကို လုပ္တဲ့အခါက်၇င္ ေကာင္တာမာပဲျဖစ္ျဖစ္ စာေ၇း(သုိ.) တာ၀န္ရွိသူထံမာ data ေတြျဖစ္တဲ့ အမည္၊ လိပ္စာ၊ အသက္၊ အလုပ္အကိုင္၊ စတာေတြသာမက ဓါတ္ပံုပါရိုက္လို.  Data ေတြ ေပး၇ပါတယ္။ အဲဒီ data ေတြအားလံဳးဟာ ကြန္ျပဴတာကေနျပီးေတာ့ information အျဖစ္ေျပာင္းလဲျပီးတဲ့အခါ အသံုး၀င္တဲ့ နုိင္ငံသားစိစစ္ေ၇းကတ္ျပားကို ထုတ္ေပး လုိ.၇တာပါ။ ျပိးေတာ့ အဲဒီ information ဟာလဲ ကြန္ျပဴတာထဲမာ သိမ္းထားေပးပါေသးတယ္။ ဒီေန၇ာမာ က်ေန္ာတို. ကြန္ျပဴတာ၇ဲ. လုပ္ေဆာင္ခ်က္ ၄မ်ိဳးလံုး (input, process, output, store) ကို သံုးထားတယ္ဆိုတာကို ေတြ.နုိင္ပါတယ္။


The language of computers ( Bits and Bytes)


How do computers process data into information

ကြန္ျပဴတာေတြဟာ လူေတြနဲ.မတူပါဘူး။သူ.မာ ဘာသာစကားတစ္ခုပဲရွိျပီးေတာ့ သူကနံပါတ္ေတြနဲ.ပဲ အလုပ္လုပ္ပါတယ္။ data ကို information အျဖစ္ေျပာင္း၇ာမာ ကြန္ျပဴတာဟာ သူနားလည္တဲ့ ဘာသာစကားနဲ. အလုပ္လုပ္ပါတယ္။ အဲဒီဘာသာစကားကို binary language လို.ေခၚပါတယ္။ binary language မာ ကၾကီး၊ခေကြး စတဲ့ အကၡ၇ာေတြမပါတဲ့အျပင္ သူ.မာ သုည (၀) နဲ. တစ္ (၁) သခ်ာၤဂဏန္း ၂ လံုးပဲပါပါတယ္။အဲဒီ ၀ နဲ. ၁ ၂ခုေပါင္းမဟုတ္ပဲ တစ္ခုခ်င္းစီကို binary digit (အတိုေကာက္ bit) လို. ေခၚပါတယ္။ bits ေပါင္း ၈ ခုပါတဲ့အတြဲတစ္တြဲကို byte လို. ေခၚပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို. ၈ခုပါတဲ့အတြဲက်မွ ဒီနာမည္လာေပး၇လဲဆုိေတာ့ က်ေန္ာတုိ. ကြန္ျပဴတာမာ ရုိက္ထည္.သမွ် a , b , c, 1 ,2 ,@, &, (words, numbers, special characters) ေတြအားလံုးဟာ bitsေပါင္း၈ခုပါတဲ့ byte (or) bits အတြဲျဖစ္လို.ပါပဲ။

ဥပမာအားျဖင့္ - က်ေန္ာတုိ. ကီးဘုတ္ကေန k လို.ရိုက္လိုက္တဲ့အခါမာ ကြန္ျပဴတာက k လုိ. မသိပဲ01001011 အေနနဲ.ပဲ သိတာပါ။

Quote:
က်ေန္ာတုိ.ျပန္ၾကည္.၇ေအာင္။ ကြန္ျပဴတာက data ကေန information ျဖစ္ဖို.အတြက္ သူနားလည္တဲ့ဘာသာစကားကို သံုး၇ပါတယ္။အဲဒီဘာသာကို binary language လို.ေခၚပါတယ္။ သူ.မာ ၀ နဲ. ၁ ဂဏန္း ၂လံုးပဲပါျပီး အဲဒီ ၀ (သုိ.) ၁ ကို binary digit (bit) လို. ေခၚပါတယ္။ bits ေပါင္း ၈ခုကိုေပါင္းထားတဲ့ အတြဲကို byte လို.ေခၚျပီး ကီးဘုတ္ေပၚက စာလံုး၊နံပါတ္ ေတြဟာ byte တစ္ခုစီနဲ. ညီမွ်ပါတယ္။
Bits and bytes အသံုး

Bits and bytes ေတြဟာ ကြန္ျပဴတာကို ဘာလုပ္ပါလုိ.ေျပာတဲ့ ဘာသာစကားတင္မဟုတ္ပဲ ကြန္ျပဴတာက inputs and outputs လုပ္တဲ့ data နဲ. Information ေတြကိုလဲ ကိုယ္စားျပဳပါတယ္။
ဆိုလိုတာက က်ေနာ္တုိ. ေမာ္နီတာေပၚမာ ျမင္ေန၇တဲ့ Microsoft word fileေတြ ၊ ဓါတ္ပံုေတြသာမက software ေတြကိုလဲ ကြန္ျပဴတာကေန ဓါတ္ပံုေတြအျဖစ္ျမင္၇တာ မဟုတ္ပဲ bits နဲ. Bytes အတြဲလုိက္ၾကီးေတြအျဖစ္ ျမင္တာပါ။အဲဒီ ဖိုင္ေတြဟာ ေတာ္ေတာ္ၾကီးမားလို. ေထာင္၊ေသာင္း၊သိန္း၊သန္း အထိ bytes ေတြပါတတ္ပါတယ္။
ၾကီးလြန္းလုိ. ေ၇တြက္ ေခၚဆုိ၇တာလြယ္ေအာင္ byte ထက္ အရြယ္အစားပိုၾကီးတဲ့ အေ၇အတြက္ကို ေခၚဆုိ၇ည္ညြန္းတဲ့ အမည္ေတြကို ေပး၇ပါတယ္။က်ေန္ာတုိ. ၾကားဖူး ျမင္ဖူးေနက်ေတြပါ။
KB, MB, GB, စတာေတြပါပဲ။


Byte (B) 1 byte
စကားလံုးတစ္လံုး အတြက္ပါပဲ။

Kilobyte (KB) 1024 bytes
သူ.က်ေတာ့ စာလံုးေပါင္း ၁၀၂၄ ဒါမွမဟုတ္ word လိုမ်ိဳးမာ ရိုက္နိပ္ထားတဲ့ စာမ်က္နွာတစ္၀က္စာ စာေတြအထိ ဆန္.ပါတယ္။

Megabyte (MB) 1,048,576 bytes
ေဟာ သူ.က်ေတာ့ အဲလုိရိုက္ထားတဲ့ စာမ်က္နွာေပါင္း ၇၆၈ အထိေလာက္ကို ဆန္.ပါတယ္။

Gigabyte (GB) 1,073,741,824 bytes
ဒီမာက်ေေတာ့ ပ်မး္မွ်အားျဖင့္ စာမ်က္နွာေပါငး္ ၇၈၆၄၃၂ ဆန္.ပါတယ္။ က်ေန္ာတုိ. စာ၇ြက္ေပါင္း၅၀ကို ထပ္လိုက္၇င္ အျမင့္ဟာ ၂လက္မေလာက္ရွိပါတယ္။ အဲလိုတြက္မယ္ဆုိ၇င္ 1GB မာ ေပေပါင္း ၂၆၂ ေပျမင့္တဲ့ စာရိုက္ထားတဲ့ စာရြက္အတြက္ ေန၇ာရွိပါတယ္။


Terabyte (TB) 1,099,511,627,776 bytes
ဒါကေတာ့ သိပ္မ်ားသြားျပီ ေပနဲ.မ၇ေတာ့ဘူး။ သူ.က်ေတာ့ မိုင္ေပါင္း ၅၁ မုိင္စာျမင့္တဲ့ စာ၇ြက္ထပ္ကို ဆန္.ပါတယ္။

Petabyte (PB) 1,125,899,906,842,620 bytes
မ်ားမ်ားလာျပီ ဒီမာက် မုိင္ေပါငး္ကို ၅၂၀၀၀ အထိရွိလာပါတယ္။ ဒါက ကမာၻနဲ.လ အကြာအေ၀း၇ဲ. ၄ပံု၁ပံုစာ အကြာအေ၀းနဲ. ညီပါတယ္။

Exabyte (EB) 1,152,921,504,606,846,976 bytes
ေဟာ….. တြက္၇တာေတာင္ ေညာင္းလာျပီတဲ့။ သူက မိုင္ေပါငး္ကို ၅၂သန္းအထိျမင့္သြားျပီ။ သူ.က်ေတာ့ ကမာၻနဲ. ေသာၾကာၿဂိဳလ္အကြာအေ၀း၇ဲ. ၂ဆ ေလာက္ကိုရွိတယ္ဆုိေတာ့ ေသာၾကာျဂိဳလ္ကို အသြားအျပန္လုပ္လုိ.၇တာေပါ့ေနာ္။

Zettabyte (ZB) 1,180,591,620,717,411,303,424 bytes
ကဲ….ေနာက္ဆံုးေလးကေတာ့ မိုင္ေပါင္း ၅၂ ဘီလီယံစာရွိတယ္ဆိုပဲ။ သူ.ကိုလဲ ဥပမာေပး၇၇င္ ကမာၻနဲ. အေ၀းဆံုးျဖစ္တဲ့ ပလူတုိျဂိဳလ္ကိုေတာင္ အသြားအျပန္ ၁၀ ၾကိ္မ္စာ ရွိတယ္တဲ့ဗ်ာ။

Google ၇ဲ. Search engine ဟာ ပ်မး္မွ်အားျဖင့္ တစ္နာ၇ီမာ 1 petabyte ရွိတဲ့ data ေတြကို process (လုပ္ေဆာင္) ပါတယ္။ bits အေနနဲ.သာ တြက္ၾကည္.၇င္ေတာ့ ---- မနည္းဘူးေပါ့ေနာ္။




How does a computer process bits and bytes
Bits , bytes ေတြအေၾကာင္းေျပာျပီးျပီျဖစ္လုိ. အခု ကြန္ျပဴတာက ဒီbits ေတြ bytes ေတြကို ဘယ္လုိ process လုပ္သလဲဆုိတာ နည္းနည္းေလးၾကည့္၇ေအာင္……………။
ကြန္ျပဴတာဟာ data ကို information အျဖစ္ေျပာငး္လဲဖုိ. လုပ္ေဆာင္၇ာမွာ software နဲ. Hardware နွစ္မ်ိဳးစလံုးကို သံုးပါတယ္။ဒီလုိ data ေတြကို information အျဖစ္ေျပာင္းျခင္းဟာ Microsoft word မာ စာရုိက္တာ၊ဂိ္မး္ကစားတာ စတဲ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ လုပ္နုိင္ဖုိ.အတြက္ပါပဲ။

” ကြန္ျပဴတာ၇ဲ. Hardware ဆုိတာဟာ ကြန္ျပဴတာ ပံုမွန္အလုပ္မလုပ္တဲ့အခါ မ်ိဳးမာ ထုနွက္ ၾကိတ္ကန္လုိ. ၇တဲ့ ကြန္ျပဴတာ၇ဲ. မည္သည့္အစိတ္အပိုင္းကိုမဆို ညြန္းတယ္” လို. ဟာသသေဘာဟန္ဟန္ အေျပာရွိဘူးပါတယ္။
Hardware ၇ဲ. Definition ကို ဒိလို ဖြင့္ဆုိထားပါတယ္။
Quote:
“ any part of the computer you can physically touch.”
ရုပ္ပိုင္းအားျဖင့္ ထိေတြ.ကိုင္တြယ္လုိ.၇တဲ့ ကြန္ျပဴတာ၇ဲ.အစိတ္အပိုင္းမွန္သမွ်ဟာ hardware ျဖစ္ပါတယ္။

အေပၚမွာ ေျပာခဲ့သလုိ ကြန္ျပဴတာဟာ hardware တစ္ခုတည္းနဲ. ဘာမွမလုပ္နုိင္ပါဘူး။ software နဲ. Hardware ေပါင္းမွ ကြန္ျပဴတာက အလုပ္လုပ္လို.၇တာပါ။ဥပမာ - စကားလံုးမပါတဲ့ စာအုပ္ ဒါမွမဟုတ္ သီခ်င္းပါမလာတဲ့ သီခ်င္းစီဒီေခြလိုေပါ့။ စကားလံုးနဲ. သီခ်င္းေတြမရွိ၇င္ ဒီစာအုပ္နဲ. စီဒီေခြေတြဟာ ဘာမွမပါတဲ့ အခြံလြတ္ၾကီးေတြပါပဲ။ ကြန္ျပဴတာ၇ဲ. Hardware ေတြျဖစ္တဲ့ monitor, printer, keyboard စတာေတြဟာလည္း software ဆိုတာမရွိ၇င္ အခြံလြတ္ၾကီးေတြပါပဲ။

SOFTWARE
Software is the set of computer programs that enables the hardware to perform different tasks.
Software ဆိုတာဟာ ကြန္ျပဴတာ hardware ကုိ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ လုပ္နုိင္ေအာင္ ျပဳလုပ္ေပးတဲ့ ကြန္ျပဴတာ ပရိုဂ၇မ္အစုအေ၀းျဖစ္ပါတယ္။ software ကို ကဏႅနွစ္မ်ိဳးခြဲထားပါတယ္။ application software နဲ. System software ျဖစ္ပါတယ္။ကြ်န္ေတ္ာတုိ. Software လို.ေျပာလိုက္တဲ့အခါ အမ်ားစုစဥ္းစားမိတာက application software ျဖစ္ပါတယ္။

1. Application software

Application software is the set of programs you use on a computer to help you carry out tasks such as writing a research paper.
Application software ဆိုတာဟာ စာစီစာရိုက္ျခင္းလိုမ်ိဳး လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကို လုပ္နုိင္ေအာင္ ကူညိေပးတဲ့ ကြန္ျပဴတာ ပရိုဂ၇မ္အစုအေ၀းေတြျဖစ္ပါတယ္။

Program

ကြ်န္ေတ္ာတို. အေပၚမွာ သံုးခဲ့ပါတယ္..။program ဆိုတာေပါ့။ program ဆုိတာဟာ ညြန္ၾကားခ်က္ အစုအေ၀းေတြျဖစ္ပါတယ္။အဲဒိညြန္ၾကားခ်က္ေတြက ကြန္ျပဴတာကို လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကုိ လုပ္ခြင့္ေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။
စာစီစာရိုက္ (typing in a document), စာ၇င္းဇယား (creating spreadsheet), ဓါတ္ပံုတည္းျဖတ္ျခင္း(editing digital photo) စတာေတြဟာ application software ေတြကို အသံုးျပဳျခင္းအားျဖင့္ ျဖစ္လာတာပါ။

2.System software

System software is the set of programs that enables computer’s hardware devices and application software to work together.
System software ဆုိတာက ကြန္ျပဴတာhardware ပစၥည္းေတြ (keyboard, monitor, printer) နဲ. Application softwareေတြ(photoshop, excel, word)ေတြ အတူတူလုပ္ေဆာင္နုိင္ခြင့္ေပးတဲ့ ပရိုဂ၇မ္ (ညြန္ၾကားခ်က္အစုအေ၀း) ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
အေတြ.အမ်ားဆံုး system software ကေတာ့ operating system (OS) ျဖစ္ပါတယ္။
OS ဟာ ကြန္ျပဴတာ လုပ္ေဆာင္မွုေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ညြန္ၾကားတဲ့ program ျဖစ္ပါတယ္။
OS ဟာ ကြန္ျပဴတာ hardware ကို စီမံကိုင္တြယ္ပါတယ္။ ဥပမာ -monitor, printer.
ဒါအျပင္ OS ဟာ ကြန္ျပဴတာနဲ. အသံုးျပဳသူအၾကား ဆက္သြယ္၇ာမွာ ကူညီပံ့ပိုးေပးပါတယ္......။




Are all computers the same?
ကြ်န္ေတာ္တိုု. ကြန္ျပဴတာလုုိ. ေျပာတဲ့စက္ကိ၇ိယာအမ်ိဳးအစား ဘယ္နွစ္မ်ိဳးရွိပါသလဲ။
ကြန္ျပဴတာဆိုုတာ hardware and software ေပါင္းစပ္ထားတာဆိုုတာကိုု အေပၚမွာ ေျပာခဲ့ျပီးသားပါ။ ကြန္ျပဴတာကိုု တည္ေဆာက္ပံုု (ဒီဇိုုင္း)ျဖင့္ အမ်ိဳးအစား ခြဲမယ္ဆိုု၇င္ ၂ မ်ိဳး ခြဲနုုိင္ပါတယ္၊ portable and stationary တိုု. ျဖစ္ပါတယ္။

Portable computers (အလြယ္တကူသယ္ယူလုုိ.၇ေသာ)

1. Notebook computer (or laptop)
Notebook computer သိုု.မဟုုတ္ laptop computer (lap ဆိုုတာ ေပါင္၊top ဆိုုတာ အေပၚမာ ၊laptop = ေပါင္ေပၚတြင္ ၊ဒါေၾကာင့္ laptop computer ဆုုိတာ ေပါင္ေပၚမွာ ထားေသာ ကြန္ျပဴတာ) ၊သူ.မာ ဘက္ထ၇ီအျပင္ လွ်ပ္စစ္မီးအားျဖင့္ အားသြင္းဖိုု. ၾကိဳးလဲ ပါတတ္ပါတယ္။laptop ကြန္ျပဴတာမာ keyboard, monitor, mouse စတာေတြအားလံုုးကိုု အကုုန္ေပါငး္စပ္ထည့္သြင္းထားပါတယ္။

2.Netbook
Netbook ကေတာ့ notebook အေသးစားျဖစ္ပါတယ္။သူက notebook ထက္ပိုုေသး ပိုုေပါ့ျပီး ဘက္ထ၇ီသက္တမ္းကလဲ notebook ထက္ပိုုမိုုၾကာရွည္ခံပါတယ္။သူ.၇ဲ.အရြယ္အစားက 7 ကေန 10 လက္မ၀န္းက်င္ျဖစ္ပါတယ္။
(မွတ္ခ်က္- ၂၀၀၉ ခုုနွစ္ေလာက္တုုန္းက netbook ဟာ ေတာ္ေတ္ာေလးအေျပာမ်ားခဲ့ျပီး 2010 အေက်ာ္ပိုုင္းမွာေတာ့ မေတြ.၇ေတာ့သေလာက္ ျဖစ္ေနပါျပီ)

3.Tablet PC
Tablet ဆိုုတာကေတာ့ notebook နဲ. ဆင္တူျဖစ္ေပမယ့္ သူ.မာ touch sensitive screen (အထိအေတြ.ကိုု ခံစားနားလည္နုုိင္တဲ့ စက၇င္ ) ပါပါတယ္။Tablet မာ data ေတြ ထည့္သြင္းတာ commands ေတြေပးတာတုုိ.ကိုု stylus လိုု.ေခၚတဲ့ ေဘာပင္တမ်ိဳး (သိုု.) fingers (လက္ေခ်ာင္း) ေတြကိုု အသံုုးျပဳပါတယ္။
ဥပမာ - ipad

Stationary Computers (ပံုုေသတည္ေန၇ာမွာပဲရွိတဲ့ ေရြ.ေျပာင္း၇န္ခက္တဲ့ ကြန္ျပဴတာ)

1.Desktop Computer
Desktop computer မာက monitor သပ္သပ္၊ keyboard က သပ္သပ္၊ printer က သပ္သပ္၊ system unit က သပ္သပ္ စသည္ျဖင့္ ခြဲျခားတည္ရွိပါတယ္။

2.All in one Computer
သူ.က်ေတာ့ desktop computer နဲ. ဘာကြာသလဲဆိုုေတာ့ သူ.မွာက processor, memory တိုု.နဲ.အတူ monitor ၾကီးဟာ တေန၇ာတည္း (တခုုတည္း)ျဖစ္တာပါပဲ။
ဥပမာ = Apple iMac, Dell studio One

အေပၚမွာ ကြ်န္ေတာ္တိုု. ေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့ ကြန္ျပဴတာေတြအားလံုုးကိုု Personal Computer (PC) စာ၇င္းထဲမာ ထည့္လုုိ.၇ပါတယ္။ ဒါျဖင့္ တျခားကြန္ျပဴတာအမ်ိဳးအစား ရွိေသးသလား။
Desktop နဲ. Notebook(laptop) ကြန္ျပဴတာေတြကို အေတြ.အမ်ားဆံုုးျဖစ္ေပမယ့္ ကြ်န္ေတာ္တိုု. ေတြ.ေလ့ေတြ.ထမရွိေပမယ့္ အေ၇းၾကီးျပီး လုုိအပ္တဲ့ တျခားကြန္ျပဴတာ အမ်ိဳးအစားမ်ားလဲ ရွိပါေသးတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့…………………….

1. Mainframe Computer
Mainframe computer ဟာ အရြယ္အစားအားျဖင့္ ၾကီးလဲၾကီးသလိုု ေစ်းၾကီးလဲ ေတာ္ေတ္ာေလးကိုု ၾကီးပါတယ္။ သူ.၇ဲ. အဓိကစြမ္းေဆာင္ခ်က္ကေတာ့ အသံုုးျပဳသူ (users) ၇ာေပါငး္မ်ားစြာကိုု တျပိဳင္နက္တည္း အသံုုးျပဳနုုိင္ေအာင္ လုုပ္ေဆာင္ေပးနုုိင္ျခင္း ပဲျဖစ္ပါတယ္။ဆုုိလုုိတာက သူ.မာ ကြန္ျပဴတာေပါင္းမ်ားစြာ ရွိတယ္ေပါ့။

2. Supercomputer
Supercomputer ကေတာ့ အထူးတီထြင္ျပဳလုုပ္ထားတဲ့ ကြန္ျပဴတာျဖစ္ျပီး သူဟာ ရွုုပ္ေထြးမ်ားျပားလွတဲ့ တြက္ခ်က္မွုုမ်ားကိုု အလြန္ျမန္ဆန္ေသာႏွုုန္းနဲ. တြက္ခ်က္နုုိင္ပါတယ္။ သူ.ကိုု သခ်ာၤဂဏန္းဆုုိင္၇ာ တြက္ခ်က္မွုုေတြမာ အသံုုးျပဳပါတယ္။
ဥပမာ - ရာသီဥတုု ေျပာျပတဲ့ weather forecasting (မိုုးေလ၀သခန္.မွန္းျခင္း) ေတြမာ အသံုုးျပဳပါတယ္။

Mainframe နဲ. Supercomputer တိုု.၇ဲ. အဓိကျခားနားခ်က္ကေတာ့ supercomputer ေတြဟာ တြက္ခ်က္မွုုေတြကိုု အျမန္ဆံုုးနွုုန္းျဖင့္ တြက္ခ်က္နုုိင္ျခင္းပဲျဖစ္ျပီး၊ mainframe computer ေတြကေတာ့ ပိုုမိုုေနွးေကြးေသာနွဳန္းျဖင့္ ပိုုမိုုမ်ားျပားတဲ့ တြက္ခ်က္မွုုေတြကိုု လုုပ္ေဆာင္နုုိင္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။



3. Embedded Computer
Embedded computer ကလဲ အထူးတီထြင္ျပဳလုုပ္ထားတဲ့ ကြန္ျပဴတာျဖစ္ျပီး သူကေတာ့ တျခားစက္ပစၥည္းေတြ၇ဲ.အထဲမာ ထည့္သြင္းထားျခင္းကိုု ခံ၇ပါတယ္။ သူ.က်ေတာ့ အသံုုးျပဳသူနဲ. တုုိက္ရိုုက္ထိေတြ.ျခင္းမရွိတတ္ပါဘူး။
ဥပမာ = ကားထဲက မိုုင္နွဳန္းတြက္ခ်က္တာေတြကိုုလုုပ္ေပးတဲ့ ကြန္ျပဴတာမ်ိဳး

ဒီစာကိုု ဖတ္ျပီးခ်ိန္မာေတာ့ ကြန္ျပဴတာကိုု အၾကမး္အားျဖင့္ (နာမည္အေခၚအေ၀ၚျဖင့္) ခြဲျခား၊သိရွိနုုိင္လိမ့္မည္ဟုု ယံုုၾကည္ပါသည္။
အေသးစိတ္ ပိုုမိုုသိရွိ ေလ့လာလုုိသူမ်ား google search , wikipedia စသည္တုုိ.တြင္ အထက္က ကြန္ျပဴတာအမည္နာမမ်ားကိုု ရိုုက္သြင္းရွာေဖြနုုိင္ပါတယ္။


Computer = hardware + software

HARDWARE
ကြန္ျပဴတာ၇ဲ. Hardware ပိုုင္းဆိုုင္၇ာ ေလ့လာၾကည့္ျခင္း
hardware ကိုု အၾကမး္အားျဖင့္ ေလးမ်ိဳးခြဲျခားနုုိင္ပါတယ္။

Hardware = input devices + output devices + storage devices + processing devices

1. Input Devices
Input devices ေတြ၇ဲ. အဓိက လုုပ္ေဆာင္ခ်က္ကေတာ့ အသံုုးျပဳ (သင့္)ကိုု data (text, images, sounds) သတင္းအခ်က္အလက္ ေတြနဲ. Instructions (user responses and commands) ညြန္ၾကားခ်က္မ်ား ၊ခုုိင္းေစလုုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကိုု ကြန္ျပဴတာထဲ ထည့္သြင္းလုုိ.၇ေအာင္ လုုပ္ေဆာင္ေပးျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
အေျပာမ်ားဆံုုး အဓိကက်ဆံုုး အသံုုးအမ်ားဆံုုး input devices ကေတာ့ keyboard နဲ. Mouse ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
Keyboard ကိုု data နဲ. Commands ေတြကိုု ထည့္သြင္း(ရိုုက္သြင္း) ၇ာမွာ သံုုးျပီး
Mouse ကိုု responses and commands ေတြကိုု ထည့္သြင္း(ေျပာျပ)၇ာမွာ သံုုးပါတယ္။
Microphone, scanner, digital camera တိုု.ဟာလဲ input device မ်ားပဲျဖစ္ပါတယ္။
Stylus ကလဲ မင္၇ည္မပါတဲ့ ေဘာပင္ပံုုစံရွိတဲ့ ေပါ့ပါးတဲ့ input device တမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္၊
သူ.၇ဲ.အသံုုးကေတ့ာ mouse နဲ. အတူတူျဖစ္ျပီး screen ေပၚမွာ tapping သိုု.မဟုုတ္ drawing လုုပ္ျခင္းအားျဖင့္ commands ေတြေပးနုုိင္ပါတယ္။
Electronic pen ဆိုုတဲ့ ေဘာပင္လုုိမ်ိဳးလဲ ရွိပါေသးတယ္။ေတာ္ေတ္ာေလးလည္း အေျပာမ်ားလာပါတယ္။သူ.ကိုု tablet ေတြမွာ အသံုုးမ်ားျပီး အသံုုးျပဳသူက electronic pen ကိုု အသံုုးျပဳျပီး သာမန္စာေ၇းသလုုိ ေ၇းသား၊ေ၇းဆြဲျခင္းေတြကိုု digital (typed letters ) ပံုုစံနဲ. ေျပာင္းေပးနုုိင္တာမိုု. လူသိမ်ားလာျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

KEYBOARDS
ကီးဘုုတ္ေတြအကုုန္လံုုးဟာ အတူတူပဲလား…….
Desktop နဲ. Notebook (laptop) အမ်ားစုုဟာ QWERTY keyboard လက္ကြက္ကိုု အသံုုးျပဳတတ္ၾကပါတယ္။ဒီကီးဘုုတ္လက္ကြက္ပံုုစံဟာ အျမဲတမ္းသံုုးတဲ့ အဂၤလိပ္လက္ကြက္ပံုုစံ ျဖစ္ေနပါျပီ။QWERTY ဆိုုတဲ့အမည္ကိုု ၇တာကေတာ့ လက္ကြက္ကိုုၾကည့္၇င္ သိၾကမာပါ။ လက္ကြက္၇ဲ.ဘယ္ဘက္အေပၚေထာင့္က အကၡ၇ာ၆လံုုးကိုု ကိုုယ္စားျပဳတာပါ။နွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဘယ္ကီးဘုုတ္လက္ကြက္ပံုုစံဟာ အေကာင္းဆံုုးလဲဆိုုတာကိုု ေဆြးေႏြးျငင္းဆိုုၾကပါတယ္။
Qwerty ကီးဘုုတ္လက္ကြက္ပံုုစံဟာ typewriters အတြက္ ညြန္းခဲ့တာျဖစ္ျပီး အျမန္ရိုုက္နွိပ္ဖုုိ.အတြက္ မဟုုတ္ပဲ ပံုုမွန္ေလးသာရိုုက္ျပီး ကီးဘုုတ္ေပၚကအကၡ၇ာေလးေတြ jam(block)ျခင္းကေန ကာကြယ္ဖိုု.ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။သူ.၇ဲ. ေနွးေကြးတဲ့ typing speed ေၾကာင့္ qwerty ကီးဘုုတ္ကိုု အေကာင္းဆံုုးလက္ကြက္လုုိ. မသတ္မွတ္ေပမယ့္ တျခားပိုုအဆင္ေျပမယ့္ ကီးဘုုတ္လက္ကြက္ေတြ (ဥပမာ Dvorak keyboard) ဟာ လူေတြ၇ဲ.စိတ္၀င္စားမွုုကိုု qwerty ေလာက္ မ၇ရွိလုုိ. Qwerty ဟာ လူသိအမ်ားဆံုုး အသံုုးမ်ားဆံုုး ျဖစ္ပါတယ္။Dvorak က အသံုုးမ်ားတဲ့ အကၡ၇ာေတြကိုု home keys လုုိ.ေခၚတဲ့ keyboard ၇ဲ. Middle row (လက္ထားတာ အလယ္တန္း) မာ ထားလုုိ. Dvorak ကိုုသံုုး၇င္ လက္ေခ်ာင္းေတြဟာ အေ၀းၾကီးသြားစ၇ာမလိုုတဲ့ အတြက္ စာရိုုက္၇တာ ပိုုမိုုျမန္ဆန္ေစပါတယ္။



KEYBOARDS
ကြန္ျပဴတာလက္ကြက္

Notebook (laptop) ေတြ၇ဲ. ကီးဘုတ္ကေ၇ာ ဘယ္လုိကြာျခားသလဲ။
ပုိမုိေသးငယ္တဲ့အရြယ္အစားေၾကာင့္ လက္ေတာ့ေတြ၇ဲ. (၁၄လက္မေအာက္) Keyboard ဟာ desktop ေတြထက္ ပိုငယ္တဲ့အတြက္ အခ်ိဳ.ေသာလက္ကြက္မ်ားကို ျဖဳတ္ထားခဲ့၇ပါတယ္။ပံုမွန္ကီးဘုတ္၇ဲ. ညာဘက္မာ ရွိတဲ့ numeric keypad (သခ်ာၤဂဏန္းလက္ကြက္) ေတြကိုျဖဳတ္ထားခဲ့တာ ေတြ.၇မာပါ။ဒီျဖဳတ္ထားတဲ့ numeric keypad ကို အသံုးျပဳနုိင္ဖုိ.အတြက္ ညာဘက္ျခမ္းက အကၡ၇ာတခ်ိဳ.ေတြကို Function Key(Fn) နဲ. အတူတူတြဲနိပ္ျပီး number ေတြကို ရိုက္နွိပ္လုိ.၇ေအာင္ လုပ္ထားတတ္တာမ်ားပါတယ္။



တိုးတက္လာတဲ့ နည္းပညာနဲ.အတူ ပိုပိုျပီး ေသးငယ္လာတဲ့ လက္ေတာ့ေတြေၾကာင့္ keyboard ဟာ သံုး၇အလြန္ခက္တတ္ပါတယ္။ကိုယ့္လက္ေတာ့မွာ ပံုမွန္အရြယ္အစားကီးဘုတ္ကို အသံုးျပဳခ်င္တယ္ဆုိ၇င္ေတာ့ အစားထုိးလက္ကြက္ေတြကို ၀ယ္ယူျပီး အသံုးျပဳနုိင္ပါတယ္။

နာမည္ၾကီးရုပ္ရွင္ျဖစ္တဲ့ Live Free or Die Hard (Die Hard 04) ထဲက Justin long အသံုးျပဳတဲ့ ဖ်ာလိုလိပ္ျပီး သိမ္းထားလုိ.၇တဲ့ လက္ကြက္မ်ိဳးဆုိ USB အေပါက္ကေန ဆက္ေပးရံုပါပဲ။
Virtual Laser Keyboard လို.ေခၚတဲ့ Bluetooth နည္းပညာသံုးျပီး ဘယ္မ်က္နွာစာေပၚမာမဆုိ ပံုမွန္အရြယ္ လက္ကြက္ကို မီးေမာင္းထုိးျပီး သံုးလုိ.၇တာမ်ိဳးလဲရွီပါတယ္။


Game ေဆာ့တဲ့သူေတြအတြက္ သီးသန္.ထုတ္ထားတဲ့ လက္ကြက္မ်ိဳးလဲ ၀ယ္နုိင္ပါတယ္။


       @ Function Keys (F Keys) လို.ေခၚတဲ့ F1,F2,F3…..ေတြဟာ အသံုးျပဳတဲ့ software အေပၚမူတည္ျပီး လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကြဲျပားနုိင္ပါတယ္။
@Windows ကြန္ျပဴတာေတြမာေတြ.၇တဲ့ windows key ကို ရိုက္နွိပ္မယ္ဆုိ၇င္ start menu ကို ဖြင့္ေပးမာျဖစ္ပါတယ္။တျခားလက္ကြက္ေတြနဲ. ေပါင္းနွိပ္မယ္ဆုိ၇င္ေတာ့ တျခားလုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကို shortcut အေနနဲ. လုပ္ေဆာင္ေပးနုိင္ပါတယ္။
ဥပမာ ။ windows key နဲ. M key ကို အတူတူတြဲနိွပ္၇င္ ဖြင့္ထားတဲ့ windows ေတြအကုန္ minimize လုပ္ေပးမာပါ။L key နဲ. အတူတူနိပ္ေပး၇င္ေတာ့ ကြန္ျပဴတာကို lock ေပးမာျဖစ္ပါတယ္။
@pgup , pgdn , arrow keys ,ctrl, shift စတာေတြကိုလဲ စမး္ျပီးသံုးေပးၾကည့္နုိင္ပါတယ္။ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြဟာ တခုနဲ.တခုမတူပါဘူး။



Mouse and Pointing Devices

Mouse ဆုိတဲ့ေနရာမွာ အမ်ိဳးအစားကုိ ၂မ်ိဳးခြဲနုိင္ပါတယ္။ခုေနာက္ပိုင္းအသံုးမ်ားတာကေတာ့ optical mouse လို.ေခၚတဲ့ အထဲမွာ laser နည္းပညာအသံုးျပဳထားတဲ့ mouse အမ်ိဳးအစားပဲျဖစ္ပါတယ္။သူ.ကို အသံုးမ်ားရတဲ့အေၾကာင္းရင္းတခ်က္ကေတာ့ အမွုိက္ေတြ ဖုန္ေတြ၀င္ဖို. အခြင့္အေရးပိုနည္းသလုိ ၊ ေရြ.လ်ား ေမာင္းနွင္ရတာကလဲ ပိုျပီး ျမန္ဆန္လြယ္ကူတိက်လုိ.ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ခုေနာက္ပိုင္းအသံုးမမ်ားလုိ. သိပ္မေတြ.ရေတာ့တဲ့ mouse တမ်ိဳးကေတာ့ trackball mouse လို.ေခၚတဲ့ အမ်ိဳးအစားပဲျဖစ္ပါတယ္။ သူ.မွာေတာ့ ေပသီးအရြယ္အလံုးေလးတလံုးအပိုပါလာပါတယ္။ျမင္ေတြ.ရဖုိ.ကုိက ေတာ္ေတ္ာေလးခက္ခဲလာေလာက္ေအာင္ကို ဟုိင္းသြားပါျပီ။


Laptop ေတြက်ေတာ့ mouse ကုိ အသံုးမမ်ားပဲ touchpad လို.ေခၚတဲ့ laptop ေပၚမွာ တခါထဲထည့္ေပးထားတဲ့ ထိေတြ.ကိုင္တြယ္လို.ရတဲ့ ေနရာေလးတခုကို လုပ္ေပးထားပါတယ္။အဲ့ဒီ touch pad ေပၚမာ လက္ေခ်ာင္းေလးေတြကို ေရြ.လ်ားျပီး အသာဖိနွိပ္ေပးျခင္းအားျဖင့္ mouse လုိပဲ အသံုးျပဳနုိင္ပါတယ္။

keyboard လိုပါပဲ တုိးတက္လာတဲ့ နည္းပညာမ်ားေၾကာင့္ mouse မာလဲ wireless နည္းပညာနဲ. ၾကိဳးမဲ့mouse ေလးေတြ အသံုးမ်ားလာပါတယ္။Apple ကေတာ့ magic mouse လို.ေခၚတဲ့ လွပဆန္းသစ္တဲ့ wireless mouse ကို ထုတ္ပါတယ္။style ေလးကလဲ လွလွပပေလးနဲ. ေတာ္ေတ္ာေလးမ်က္စိကို စြဲပါတယ္။


@ mouse ကုိ ခုေနာက္ပိုင္း website ေပၚက ေသးငယ္ျပီး သာမန္မ်က္စိနဲ.ျမင္ဖုိခက္တဲ့ စာေတြပံုေတြကို အၾကီးခ်ဲ.ျပီး ၾကည့္နုိင္ေအာင္ လုပ္ေပးထားတာေတြလဲ ေတြ.ရမာပါ။
@ Input devices ေအာက္မွာ game ေဆာ့တဲ့ joysticks, game pads, နဲ. Steering wheels တုိ.ကိုလဲ ေတြ.ရမာပါ။



Touch Screens

ခုေခတ္မွာေတာ့ touch screens ဆုိတာ မဆန္းေတာ့ပါဘူး။သာမန္လက္ (သို.) stylus ကို အသံုးျပဳတဲ့ နည္းပညာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ကြန္ျပဴတာ မ်က္နွာျပင္ကို လက္နဲ.ထိေတြ.ျပီး အသံုးျပဳတဲ့နည္းပညာျဖစ္ပါတယ္။
Mobile phones, tablets ေတြေပၚသာမက laptops, နဲ. Desktops ေပၚေတြမွာပါ အသံုးျပဳလာၾကတာေတြ.နုိင္ပါတယ္။ခုေခတ္မာေတာ့ stylus ေတာင္ အသံုးမမ်ားေတာ့ပါဘူး။samsung galaxy note ဖုန္းေတြမွာေတာ့ သူ.stylus pen ေလးနဲ.သူ ပါလာပါတယ္။




Image Input
၂၁ ရာစု နည္းပညာမွာေတာ့ ဟိုးအရင္ကို ဓါတ္ပံုကို ကင္မ၇ာနဲ.ရိုက္ျပီး ဓါတ္ပုံေဆးတဲ့ အေမွာင္ခန္းထဲသြားေဆးျပိးမွ ဓါတ္ပံုေလးနဲ.ပဲ သိမ္းထားတာမ်ိဳး မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ ခုေခတ္မွာေတာ့ ဓါတ္ပံုေတြကို ကြန္ျပဴတာေပၚမွာတင္ တုိက္ရိုက္သိမ္းထားလုိ.ရပါတယ္။ ကင္မရာ၊ ဗြီဒီယုိရိုက္တဲ့ camcorder နဲ. ဖုန္းေတြနဲ. ရိုက္ထားတဲ့ ပံုေတြကို usb cable ေတြနဲ. ဆက္သြယ္ျခင္းအားျဖင့္ ကြန္ျပဴတာေပၚမွာ တုိက္ရိုက္ ကူးယူ သိမ္းဆည္းထားနုိင္ပါတယ္။

Video input
Webcam လို.ေခၚတဲ့ ကြန္ျပဴတာေပၚမွာ တပါတည္းပါလာတတ္တဲ့ camera ကို အသံုးျပဳျခင္းအားျဖင့္ ဗြီဒီယုိေတြကိုလည္း အင္တာနက္ေပၚမွာ တုိက္ရိုက္ ေတြ.ျမင္ရိုက္ကူးနုိင္ပါတယ္။

Sound Input
ကိုယ့္အသံကို ဘယ္အေၾကာင္းေၾကာင့္မ်ား ကြန္ျပဴတာေပၚမွာ ၾကားလုိ.ရေအာင္ လုပ္ခ်င္မွာလဲ လို. ေမးစရာျဖစ္နုိ္င္ပါတယ္။ခုေခတ္မွာေတ့ာ vzo တို. Skype တို.ကို အသံုးျပဳျပီး အသံနဲ.ရုပ္နဲ.ပါ ျမင္လို.ရေနပါျပီ။
ဒီအတြက္ microphone (မုိက္) ကို ထည့္သံုးေပးရပါတယ္။headset ေတြကို game ေဆာ့ရာမွာလဲ အသံုးမ်ားသလုိ ၊ရုပ္ရွင္ေတြကို ၾကည့္ရာမွာလဲ အသံုးျပဳၾကပါတယ္။


@ Large keyboard လို.ေခၚတဲ့ keyboard ေပၚက ခလုတ္မ်ားကို သာမန္ထက္ ၾကီးေအာင္ လုပ္ေပးထားတဲ့ keyboard မ်ားကိုလဲ ေတြ.ရမာပါ။သာမန္ကီးဘုတ္ကို အသံုးျပဳဖုိ.အခက္အခဲရွိသူမ်ားအတြက္ လုပ္ေပးထားတာေလးပါ။

Ref:  http://www.myanmarfamily.org/forum/showthread.php?t=25390